De Quervain
De quervain, başparmağımızın hareketini sağlayan kirişler (tendonlar) el bileği seviyesinde etraflarını saran bir kılıf ile korunurlar (şekil 1). Kirişlerin zorlanması ve gerilmesi, reaksiyona ve ödeme (dokularda su toplanması)yol açar. Bu durum kılıfta gerginlik ve hacim azalmasına neden olur. Ağrı daha da arttırarak kısır döngü benzeri bir durum oluşur. Bu koşullara yangı (enflammasyon) da diyebiliriz.
Kirişlerin ilk etapta zorlanması ve irritasyonunda en önemli neden el bileğinin daha önce alışık olmadığı yeni bir hareketin farkında olmadan defalarca yapılmasıdır. Özellikle yeni doğum yapmış anneler bu nedenle risk altındadır. Bebeğin devamlı ve değişik pozisyonlarda taşınması el bileği ve başparmağın alışık olmadığı hareketlerdir. Gebelik ve emzirme nedeni ile ortaya çıkan hormonal değişiklikler de süreçte rol oynayabilir.
Yapılan çalışmalar bazı kişilerin de quervain hastalığına daha yatkın olduğu göstermektedir. Bunun anlamı aynı zorlamalı hareketi eşit oranda yapan kişilerin bazılarında hastalık gözlenmez iken diğerlerinde gözlenebilmektedir. El bileğinde tendonları koruyan kılıfta anatomik varyasyon (doğumsal farklılık) gösteren kişilerde, de quervain hastalığı daha sık gözlenmektedir. Varyasyondan kasıt, kılıfın içinde ayrı bir cep bulunması (septa) veya tendon (kiriş) sayısının ortalama popülâsyondan fazla olması durumudur.
(Şekil 1)
De Quervain Nedir
En önemli belirti el bileğinin başparmak tarafında ağrıdır. Yavaş yavaş artarak veya ani olarak ortaya çıkabilir. Ağrı başparmağa veya yukarıya kola doğru yayılabilir. El veya başparmağın hareketleri ağrıyı arttırabilir. Özellikle kuvvetli kavrama ile el bileği hareketleri (çaydanlık kaldırmak gibi)ani ve keskin ağrı oluşturur. Aynı bölgede şişme, sıvı birikmesi hissi ve yumuşak dokuda kist (ganglion) oluşumu gözlenebilir (şekil 2).
Finkelstein testi genellikle tanının konmasını sağlar (şekil 3). Her hastada el bilek eklemi radyografisi istenmesi tartışmalı olmakla birlikte ek patolojilerin atlanmamasını sağlar. Sıklıkla gözlenen ek patolojiler;
1-başparmak kökünde aşınma-kireçlenme (karpometakarpal artrit)
2-Skafoid (el bileğinde yer alan küçük bir kemiğin) kırığıdır.
Diğer bölümlerde bilgi alabileceğiniz tetik parmak, karpal tünel sendromu ve tenisçi dirseği gibi durumlar de quervain hastalığına sıklıkla eşlik eden patolojilerdir.
(Şekil 2)
(Şeklil 3)
De Quervain Tedavisi
Başparmağı hareketsiz tutacak atel adı verilen cihazlar kullanılabilir. Genellikle erken evrede ağrının geçmesini sağlasa da hastaların % 70’inde ağrı tekrar başlar. Yapılan çalışmaların büyük çoğunluğu ağrı olan bölgeye usulüne uygun olarak yapılan kortikosteroid (kortizon) enjeksiyonunun (iğne) tedavi edici olduğu yönündedir. Enjeksiyonu atel ile desteklemenin sonucu değiştirmediği gözlenmiştir. Bu enjeksiyon gebelikte ve emzirirken de güvenle yapılabilir. Başarı oranı %80 dolaylarındadır. Atel tedavisinin başarı oranı %15 civarındadır. Yani her 5 hastadan yaklaşık dördü kortizon enjeksiyonu ile başarı ile tedavi edilebilmektedir. Başarısız olunan hastalarda cerrahi tedavi tek seçenektir. Cerrahi esnasında çevre sinir dokuları dikkatlice korunarak kirişleri koruyan kalınlaşmış kılıf ve içindeki cepler (septa) kesilir ve tendonların rahatlaması sağlanır (şekil 4,5,6,7,8).
(Şekil 4)
(Şekil 5)
(Şekil 6)
(Şekil 7)
(Şekil 8)
CERRAHİ TEDAVİ NASIL BİR SÜREÇ İZLER, BENİ NELER BEKLİYOR?
Ortopedi veya El Cerrahisi uzmanı muayenesi sonrası röntgen grafisi istenebilir. Cerrahi büyük çoğunluğunda günübirlik (hastanede kısa yatış) olarak uygulanır. Genel anestezi uygulanmasına gerek yoktur. Bölgesel (aksiller blok veya RIVA) anestezi uygulaması genellikle yeterli olmaktadır. El cerrahisi uzmanı ile görüşmenizde özel koşullarınızdan bahsetmeniz (kronik hastalıklar, devamlı kullanılan ilaçlar vb) önemlidir. Cerrahi sonrası erken dönemde (ilk 3 gün)soğuk uygulama ve elin kalp seviyesinin üzerinde tutulması ağrı ve zonklamayı azaltacaktır. Erken dönemde el bileğinizin çevresinde bir sargı olacaktır. Sargı genellikle 5-7 gün arasında açılarak yaranın durumu kontrol edilir. Her hangi bir sıkıntı gözlenmiyor ise banyo yapmanız mümkün olacaktır. Bu sürenin sonunda nadiren fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamasına geçilebilir. Gene süreç, uygulanan cerrahi ve bileğinizin durumuna göre değişkenlik gösterse de 3 hafta içinde normal günlük hayata dönüş beklenebilir.
OLASI TERSLİKLER
En önemli terslik cerrahi uygulanan bölgeden geçen bir sinirin (radyal sinirin duyu dalı) yaralanması veya kesilmesi durumudur (şekil 9). Ameliyatın büyütme (özel gözlük)altında yapılması önemlidir. Sinirin yaralanması durumunda oldukça uzun ve sıkıntılı bir süreç başlar.
Bir diğer olası terslik kılıfın yetersiz açılması ve ceplerin (septa) varlığının gözden kaçmasıdır . Bu durumda cerrahi sürecin tekrarlanması gerekir. Cerrahi yara bölgesinde kan birikmesi (hematom), enfeksiyon (iltihap) oluşumu, cerrahi bölgesinde doku yapışıklığı nedeni ile parmak hareketlerinde kısıtlılık, kronik ağrı (RSD), beklenen sonuçların geç veya hiç alınamaması akla ilk gelen tersliklerdir.
(Şekil 9)
Prof. Dr. Hakan Gündeş’in konuyla ilgili yayını için tıklayınız…
“Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.”
