Tetik Parmak Nedir?

Tetik parmak hastalığı, parmaklarımızın hareketini sağlayan kirişleri (tendonlar) ilgilendiren bir durumdur. Tendonlar; kolumuzdaki kasların uç kısımlarıdır. Daha doğrusu kasların kemiklere yapışmasını ve gücünü iletmesini sağlayan ip şekli almış dokulardır.

Tendonları, parmaklarımızın hareketini sağlayacak şekilde kasların gücünü parmak kemiklerine ileten iplere benzetebiliriz. Tendon adı verilen ipler parmaklara ulaştıktan sonra pulley (makara) adı verilen ve tendonun sağa-sola kaymasını engelleyen halka şeklinde dokularla çevrilir (şekil 1). Tendon bu halkaların içerisinde tünelin içinde giden tren gibi hareket eder.

Pulley dokusunu bazı koşullarda aşırı kalınlaşarak tendonu sıkar ve boğar. Tendon dokusunda pulleyin sıkmasına bağlı olarak düğümcük (nodül) oluşur. Parmağımızı hareket ettirmeye çalıştığımızda bu nodül pulleye takılarak zorlar, fakat daralma nedeni ile içinden geçemez (şekil 2). Dolayısı ile parmak açılamaz ve takılır (resim 3). Kaygı ile biraz daha fazla kuvvet uygulanınca ani olarak nodül pulleyin içinden geçer ve parmak açılır. Bu mekanizmaya tetikleşme veya tetik parmak denmektedir.

Zorlamalarla pulleyin içinden geçen nodül, reaksiyona ve ödeme (dokularda su toplanması)yol açar. Bu da tetikleşmenin artmasına neden olarak kısır bir döngü başlatır. Bu koşullara yangı (enflammasyon) da diyebiliriz. Bazı durumlarda parmak tamamen kilitli kalabilir.

Tetik parmak hastalığının iki formu mevcuttur.

1-Yeni doğan döneminden başlayarak çocuklarda gözlenen tetik parmak (şekil 4). Konjenital olarak da adlandırılır. Büyük çoğunlukla başparmakta gözlenir. Konjenital, doğum sonrası erken dönemde gözlenen patoloji anlamında olup, genetik veya kromozomsal bir anormalliği işaret etmez. Başka bir deyişle patoloji genetik geçişli değildir ve oluş sebebi bilinmemektedir.

2-Erişkinlerde gözlenen tetik parmak (şekil 5). Gene oluş mekanizması ve hastalığın nedeni açık olarak bilinmemektedir. Bölgesel travma başlatıcı faktör olabilir. Diyabet, gut ve romatoid artrit (romatizma) hastalarında tetik parmak daha sık gözlenmekle birlikte, bu hastalıklar ile sebep-sonuç ilişkisi kurulamamıştır. Her diyabet hastasında tetik parmak gözlenmesi beklenmediği gibi, her tetik parmak hastasında diyabet olduğunu düşünmemek gerekir.

TANI NASIL KONUR

En önemli belirtiler; parmakların avuç içine bitişik olduğu bölgede ağrı, parmak hareketleri ile zorlanma, basınç hissi ve sonraki evrelerde takılma ve kilitlenmedir. Takılma ve kilitlenme parmak hareketi ile oluşur. Parmak istirahat durumunda iken oluşmaz.

Tetik Parmak Tedavisi

Tedavide amaç ağrı, takılma hissi ve kilitlenmenin ortadan kaldırılması ve normal el fonksiyonlarının sağlanmasıdır. Parmağı hareketsiz tutacak atel adı verilen cihazlar, antienlammatuar ilaçlar ile birlikte kullanılabilir. Genellikle erken evrede ağrının geçmesi sağlansa da hastaların büyük çoğunluğunda tetikleşme tekrar başlar. Yapılan çalışmaların büyük çoğunluğu ağrı olan bölgeye usulüne uygun olarak yapılan kortikosteroid (kortizon) enjeksiyonunun (iğne) sorunları ortadan kaldırıcı etkisi olduğu yönündedir. Enjeksiyonu atel ile desteklemenin sonucu değiştirmediği gözlenmiştir. Bu enjeksiyon gebelikte ve emzirirken de güvenle yapılabilir. Başarısız olunan hastalarda tetikleşme kilitlenme mevcut ise cerrahi tedavi tek seçenektir. Cerrahi esnasında çevre damar/sinir paketleri dikkatlice korunarak kirişleri koruyan kalınlaşmış kılıf (pulley) kesilir ve tendonların rahatlaması sağlanır (şekil 6,7).

Tetik Parmak Ameliyatı

Ortopedi veya El Cerrahisi uzmanı muayenesi önemlidir. Cerrahi büyük çoğunluğunda günübirlik (hastanede kısa yatış) olarak uygulanır. Genel anestezi uygulanmasına gerek yoktur. Bölgesel (aksiller blok veya RIVA) veya lokal anestezi uygulaması genellikle yeterli olmaktadır. El cerrahisi uzmanı ile görüşmenizde özel koşullarınızdan bahsetmeniz (kronik hastalıklar, devamlı kullanılan ilaçlar vb) önemlidir. Cerrahi sonrası erken dönemde (ilk 3 gün)soğuk uygulama ve elin kalp seviyesinin üzerinde tutulması ağrı ve zonklamayı azaltacaktır. Erken dönemde elinizin çevresinde bir sargı olacaktır. Sargı genellikle 5-7 gün arasında açılarak yaranın durumu kontrol edilir. Her hangi bir sıkıntı gözlenmiyor ise banyo yapmanız mümkün olacaktır. Bu sürenin sonunda nadiren fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamasına geçilebilir. Gene süreç, uygulanan cerrahi ve bileğinizin durumuna göre değişkenlik gösterse de 2-3 hafta içinde normal günlük hayata dönüş beklenebilir.

OLASI TERSLİKLER

Tetik parmak ameliyatında, en önemli terslik cerrahi, uygulanan bölgenin yakınında bulunan damar/ sinirin (dijital sinir/arter) yaralanması veya kesilmesi durumudur. Ameliyatın büyütme (özel gözlük)altında yapılması önemlidir. Sinirin yaralanması durumunda uzun ve sıkıntılı bir süreç başlar.

Bir diğer olası terslik pulleyin (kılıfın) yetersiz açılmasıdır. Bu durumda cerrahi sürecin tekrarlanması gerekir. Cerrahi yara bölgesinde doku yapışıklığı nedeni ile parmak hareketlerinde kısıtlılık, kronik ağrı (RSD), beklenen sonuçların geç veya hiç alınamaması akla ilk gelen tersliklerdir.

 “Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.”